Mikromodele współczesnych pojazdów armii Republiki Czeskiej 1:250

Małe jest piękne, szczególnie gdy go dużo… 56 mikromodeli w skali 1:250 pojazdów współczesnej armii czeskiej (plus jako bonus 10 słowackich) tworzy całkiem interesujący zestaw udostępniony przez nieocenione PRModels czyli Rolanda Havrana i Michala Tichého. Należy jedynie pamiętać, że podstawowy zestaw został w moim wypadku uzupełniony o kilka maszyn z zestawu szpitala polowego, przede wszystkim z uwagi na różnice w malowaniu.

milvehczech1

Trochę może wbrew oczekiwaniom, pojazdy pola walki stanowią tylko 1/3 ogólnej liczby modeli. Większość to pojazdy zaplecza i pomocnicze: ciężarówki, samochody terenowe, pojazdy sanitarne i specjalistyczne. Oczywiście, są to modele uproszczone, głównie z powodu skali, jednak zachowują czytelność sylwetki i dają całkiem dobry obraz wyposażenia czeskich sił zbrojnych.

milvehczech2

Kolejna część zestawu:

milvehczech3

Ciężarówki i pojazdy terenowe. Są tu obecne różne odmiany samochodów Tatra 815, 810 i 805, Pragi V3S oraz Tatra 813 Kolos (z przyczepą), a dodatkowo słowacki Aktis 11 MW. Terenówki to głównie Landrovery różnych typów, Uaz 469 oraz dwa słowackie Mercedesy G Klasse.

milvehczech6

Pojazdy sanitarne, medyczne i specjalistyczne, takie jak cysterna z wodą pitną, mobilna pracownia topograficzna, pojazd dekontaminacyjny czy pracownia pirotechniczna.

milvehczech4

Pojazdy bojowe czyli transportery opancerzone, wyrzutnie rakietowe, samobieżna armatohaubica Dana, czołg T-72M4, pojazdy rozpoznawcze i specjalnego przeznaczenia.

milvehczech5

Zestaw pochodzi ze strony http://prmodels.webnode.cz i jest dostępny do bezpłatnego ściągnięcia pod adresem http://prmodels.webnode.cz/products/military-vehicles-acr-made-by-rawen-and-michal-tichy/

Fokker Dr I 1:33 (Josef Jacobs)

Josef Jacobs (1894-1978) był jednym z najsłynniejszych asów myśliwskich I wojny światowej. Z 48 zwycięstwami powietrznymi (w tym 5 zestrzelonych balonów) zajął (wraz z Wernerem Vossem) czwartą pozycję wśród asów Cesarstwa Niemieckiego.

fokjacobs9
Lataniem zainteresował się jeszcze przed wojną i już w 1912 ukończył kurs pilotażu. Po wybuchu wojny wstępuje do cesarskiego lotnictwa, początkowo wykonując loty obserwacyjne i zwiadowcze, później także bombardujące. Pod koniec 1915 roku zostaje przeniesiony do lotnictwa myśliwskiego, które naówczas zaczęło się rozwijać jako samodzielny rodzaj sił powietrznych. Prawdopodobnie już 1 lutego następnego roku odniósł pierwsze zwycięstwo, zestrzeliwując francuskiego Caudrona, jednak brak było świadków walki. Pierwszym oficjalnie uznanym zwycięstwem Jacobsa było zniszczenie balonu obserwacyjnego 22 marca. Jednocześnie pełnił rolę instruktora lotniczego.

fokjacobs3
Do sierpnia 1917 roku latał w 22 Saksońskiej Eskadrze Myśliwskiej (Jasta 22). Po śmierci swojego przyjaciela, będącego dowódcą eskadry, poprosił o przeniesienie i od sierpnia został dowódcą Jasta 7, w której latał do końca wojny.
Na Fokkerze Dr I (historia płatowca http://mojeminiatury.nepo.pl/fokker-dr-i-172/) zaczął latać w styczniu 1918 roku. Z miejsca stał się gorącym zwolennikiem tego myśliwca. Wzorując się na von Richthofenie, maluje samolot na jednolity kolor, jednak, dla odróżnienia od „Czerwonego Barona” wybrał czarną barwę. Wkrótce zyskuje wśród alianckich pilotów przydomek „Czarnego Diabła”. Po odniesieniu 24 zwycięstw 18 lipca 1918 zostaje odznaczony orderem Pour la Mérite. Na czarnym trójpłatowcu lata do końca wojny.

fokjacobs7
Po wojnie do 1919 roku uczestniczy w walkach z bolszewikami na terenach państw bałtyckich. W 1921 przyjmuje ofertę władz tureckich i na kilka lat szkoli tamtejszych pilotów. Do Niemiec wraca w połowie lat 20. Po dojściu nazistów do władzy odmawia współpracy z nimi i trafia do więzienia, skąd wyszedł po osobistej interwencji Goeringa. Dzięki jego poparciu, mimo odnowy wstąpienia do NSDAP, prowadzi własną firmę lotniczą. II wojnę światową spędził w Holandii, gdzie przeniósł się przed jej wybuchem. Po inwazji niemieckiej ukrywał się pod przybranym nazwiskiem. Do Niemiec wrócił w 1945 roku. Zmarł w Monachium 29 lipca 1978 roku jako ostatni żyjący kawaler orderu Pour la Mérite.

fokjacobs8
Prezentowany model przedstawia malowanie samolotu Jacobsa z października 1918 roku. Zbudowany został na podstawie opracowania Wiesława Bączkowskiego z „Małego Modelarza” nr 12/1972 ze zmienionym przez mnie malowaniem (oryginalnie w „MM” został zamieszczony samolot Manfreda von Richthofena). Wydawnictwo dostępne jest jako skany na płycie CD w redakcji „Małego Modelarza”.
Niestety, podobnie jak S.E.5a z tego samego numeru, opracowanie zawiera liczne błędy i uproszczenia, szczególnie, jeżeli chodzi o sylwetkę płatowca. Starałem się je poprawić, nie wszystko jednak było możliwe. Cóż, takie były czasy i standardy. Trzeba wybaczyć.

fokjacobs5

fokjacobs4

fokjacobs2

fokjacobs6

fokjacobs10

Oba modele – Fokker Dr I i S.E.5a  z „Małego Modelarze” 12/1972 w pozorowanej walce powietrznej :)

RAF S.E.5a 1:33

Brytyjski samolot myśliwski RAF S.E.5a (Scout Experimental) został zaprojektowany i oblatany pod koniec 1916 roku. Jednym z założeń było jak najszybsze wprowadzenie nowego myśliwca do linii, stąd daleko idące uproszczenia konstrukcji i dosyć toporna sylwetka. Płatowiec posiadał jednak wiele dotąd nie spotykanych ulepszeń, jak nastawny w locie statecznik, sterowaną płozę ogonową, regulowany w locie wiatrochron. Próby polowe wykazały, że zwrotność jest wprawdzie gorsza niż Nieuporta, a szybkość wznoszenia jest przeciętna, rekompensowała to jednak bardzo dobra szybkość pozioma czy doskonała widoczność z kabiny.

se5a2
Produkcję seryjną rozpoczęto w styczniu 1917 roku, zaś pierwsze egzemplarze trafiły do jednostek w marcu. Po wyprodukowaniu ok. 60 egzemplarzy poczyniono kilka zmian w konstrukcji – zmieniono obrys końcówek płatów, zamontowano długie rury wydechowe, dodano owiewkę za głową pilota. Nowa wersja produkowana była do końca wojny, ogółem zbudowano ok. 5000 egzemplarzy.

se5a4
S.E.5a weszły po raz pierwszy do akcji bojowej 22 kwietnia 1917 roku, od razu wykazując przewagę techniczną nad ówczesnymi samolotami niemieckimi. Najwięcej zwycięstw lotnictwa brytyjskiego odniesiono właśnie na tych myśliwcach, mniej wprawdzie znanych niż choćby Sopwith „Camel”, ale bardziej zasłużonych.

se5a5
Dwa egzemplarze S.E.5a po 1918 znalazły się również w Polsce. Na jednym z nich latał kpt. Stefan Ciecierski z 19 Eskadry Myśliwskiej w 1920 roku, drugi przetrwał „w cywilu” do 1926 roku. W połowie lat dwudziestych po zamontowaniu wytwornicy dymu wykonywał na warszawskim niebie napisy reklamujące cykorię „Enrillo”. Ponoć od tego wywodzi się określenie strachu – cykoria – gdyż samolot był już stary i zdezelowany, a latanie na nim nie należało do najbezpieczniejszych.

se5a3
Prezentowany model wykonany został na podstawie opracowania z „Małego Modelarza” nr 12/1972. Zawiera sporo uproszczeń i błędów, ale mam do niego spory sentyment – był to pierwszy wykonany przez dziewięciolatka (czyli mnie) z sukcesem model kartonowy. Oczywiście, oryginalny egzemplarz nie przetrwał, zaś powyższy został zbudowany na nowo ze skanów dystrybuowanych przez redakcję „MM”. Niestety, skany zostały wykonane z nienajlepszego egzemplarza (poprzesuwane w druku kolory, poprawki ołówkiem na arkuszach) i wymagały sporo poprawek. Mimo to płatowiec prezentuje się całkiem efektownie.

se5a8

se5a1

se5a6

se5a7

se5a9

Mauzoleum Teodoryka Wielkiego w Rawennie 1:150

teodoryk2

Teodoryk Wielki, król Ostrogotów, żył w latach ok. 454 – 526. Jako dziecko spędził 10 lat jako zakładnik w Konstantynopolu. Po powrocie wziął czynny udział w wyprawie do Mezji i Macedonii, w wyniku której Ostrogoci osiedli na tych terenach jako foederati. Po śmierci ojca (ok. 474) walczył m.in. przeciwko cesarzowi Zenonowi. W roku 484 został przez tegoż cesarza mianowany konsulem i otrzymał polecenie zdobycia Italii, gdzie władał Odoaker, który w 476 obalił ostatniego cesarza zachodniorzymskiego.  Teodoryk oblegał Odoakra w Rawennie, po zdobyciu miasta zaś, mimo zawarcia układu, własnoręcznie go zamordował w 493. Od tego czasu jako namiestnik cesarski rządził praktycznie niezależnie Italią, Sycylią, Dalmacją, częścią Panonii, częścią Noricum i Recją. Jego panowanie przyniosło Italii okres spokoju i pomyślności gospodarczej. Wyznawał arianizm, jednak przejawiał tolerancję religijną aż do 524 roku, kiedy prześladowania arian za cesarza Justyna skłoniły go do represji w stosunku do innowierców. Zmarł w Rawennie i tam został pochowany w istniejącym do dziś mauzoleum, którego budowa zaczęła się jeszcze za jego życia w 520 roku. Po śmierci stał się bohaterem licznych legend germańskich.

teodoryk5
Grobowiec Teodoryka znajduje się ok. 1,5 km od centrum starego miasta w Rawennie. Zbudowany jest z ciosów kamiennych sprowadzonych z Istrii. Składa się z dwóch kondygnacji – dolnej dziesięciobocznej i górnej na planie koła. Całość nakryta jest imitacją kopuły o średnicy 11 metrów wykonaną z jednego bloku wapienia. Być może jest to nawiązanie do dawnych tradycji germańskich (nakrywanie dolmenów poziomymi głazami). Możliwe jest też, że jest to po prostu oznaka upadku sztuki budowlanej i braku umiejętności zbudowania prawdziwej kopuły.


Kartonowa makieta w skali 1:150 została zbudowana na podstawie opracowania Ondřeja Hejla udostępnionego na forum papermodelers.sk

teodoryk4

Czechosłowackie pojazdy pancerne – wrzesień 1938 1:100

czech1

Tuż przed układem monachijskim państwa zachodnie 23 września 1938 roku doradziły Czechosłowacji ogłoszenie powszechnej mobilizacji. Już wcześniej, 20 maja, Republika ogłosiła mobilizację częściową. Wehrmacht wówczas utracił element zaskoczenia, w dodatku nie był jeszcze gotowy w pełni do wojny. Jednak we po 23 września Zachód zmieniając zdanie rozpoczął mediacje zakończone tydzień później w Monachium. Czechosłowacja musiała przyjąć dyktat Hitlera.

We wrześniu 1938 wojska czechosłowackie zmobilizowały łącznie 4 armie dobrze wyposażone w sprzęt i amunicję. Zestaw mikromodeli zawiera najważniejsze typy broni pancernej będącej w tym czasie w służbie.

czech2

Ogółem armia czechosłowacka posiadała (wrzesień 1938):

350 czołgów lekkich, w tym:
LT vz. 35 – 298
LT vz. 34 – 50
Renault FT-17 – 1
prototyp czołgu-amfibii – 1
Lt. wz. 38 – uruchamiana produkcja

70 tankietek Tančik vz.33

70 samochodów pancernych, w tym:
Tatra OA vz.30 – 51
Škoda OA vz. 27 – 14
Škoda OA vz. 23 – 5

LT vz.35

Został zbudowany w zakładach Škody na początku 1935 roku. Jego produkcja rozpoczęła się w listopadzie, przy czym została rozdzielona na macierzyste zakłady Škody w Pilznie i konkurencyjne zakłady ČKD z Pragi. Do kwietnia 1938 roku wyprodukowano 298 sztuk, dodatkowo wyeksportowano do Rumunii 126 czołgów pod oznaczeniem R2.

Po aneksji Czech Niemcy przejęli wszystkie LT-35, z czego 52 przekazano Słowacji. Produkcji nie kontynuowano z uwagi na przestarzałą konstrukcję. W Wehrmachcie otrzymały początkowo oznaczenie L.T.M.35, później zaś PzKpfw 35(t). W służbie niemieckiej wzięły udział w ataku na Polskę oraz Francję, gdzie wykazały niewielką przydatność do zadań bojowych, mimo, że były lepsze niż lekkie czołgi niemieckie PzKpfw I i PzKpfw II. Z uwagi na powolność produkcji nowocześniejszych typów niemieckich wzięły udział również w początkowym okresie wojny z ZSRR. W służbie słowackiej, rumuńskiej i bułgarskiej przetrwały do końca wojny.

czech21

czech22

czech23

Rumuńskie LT vz.35 (R2)

czech7

czech6

LT vz.35 w służbie słowackiej

czech25

czech24

PzKpfw 35(t) Polska wrzesień 1939

czech26

czech27

PzKpfw 35 (t) Francja 1940

czech28

czech29

LT vz.34

Czołg został zaprojektowany w 1931 roku z własnej inicjatywy praskich zakładów ČKD pod oznaczeniem P-II. Projektem zainteresowali się przedstawiciele armii. Prototyp testowano do lutego 1933. Po pozytywnym wyniku prób zamówiono 50 egzemplarzy, które rok później trafiły do jednostek zastępując całkowicie już przestarzałe Renault FT-17. Produkcji nie kontynuowano, gdyż wkrótce armia czechosłowacka przyjęła na uzbrojenie nowocześniejszy LT vz.35. LT vz.34 pozostawały w służbie do 1939 roku. Niemcy zagarnęli 23 egzemplarze oraz prototyp, 27 egzemplarzy znalazło się wcześniej na Słowacji i zostało przejętych przez armię słowacką. Niemieckie czołgi trafiły dość szybko na złom (prawdopodobnie na przełomie 1939-1940), słowackie były wykorzystywane do szkolenia jeszcze w 1944.

czech17

czech16

Tančik vz.33

W 1930 roku Czechosłowacja zakupiła 3 egzemplarze tankietki Vickers Carden-Lloyd Mk VI oraz licencję na ich produkcję. Próby wykazały spore wady pancerek, w związku z czym w ČKD przebudowano jeden z przygotowanych do produkcji prototypów usuwając najważniejsze wady oryginału. Zmodyfikowana konstrukcja otrzymała oznaczenie P-I. W kwietniu 1933 roku wojsko zamówiło 70 sztuk tych pojazdów, które weszły do służby pod oznaczeniem Tančik vz.33. Kilk z nich zostało użytych bojowo przeciwko Freikorpsowi Heinleina (sierpień 1938) oraz wojskom węgierskim (październik 1938). Po zaborze Czech 30 z nich trafiło na Słowację, gdzie były używane głównie do szkolenia.

czech11

czech13

czech12

LT vz.38

Prace nad następcą LT vz.35 rozpoczęły się już w 1935 roku. Trwały do 1938 roku. Produkcja rozpoczęła się w przededniu aneksji Czech przez Niemcy, zaś pierwsze egzemplarze trafiły do jednostek równocześnie z wkroczeniem armii niemieckiej. W tym czasie był to jeden z najlepszych czołgów w swojej klasie. Produkcję kontynuowano już na potrzeby Wehrmachtu, gdzie otrzymał oznaczenie PzKpfw 38(t). Produkowano go do połowy II wojny światowej. Niewielka wieża nie mogła pomieścić potężniejszych dział koniecznych do nawiązania walki z nowocześniejszymi czołgami alianckimi. Podwozie jednak wykorzystywano nadal – m.in. na jego bazie powstały działa pancerne Marder i Jagdpanzer 38 (t) (Hetzer).

Jeszcze przed oficjalnym zaakceptowaniem LT vz.38 przez armię czechosłowacką producent prowadził działalność eksportową. Czołgi trafiły m.in. do Iranu, Szwajcarii, Peru i na Litwę. Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że peruwiańskie egzemplarze pozostawały w służbie do 1988 roku.

czech15

czech14

LT vz.38 z oznaczeniami słowackimi

czech18

czech19

czech20

PzKpfw 38(t)

czech30

czech31

Tatra OA vz.30

Był to podstawowy czechosłowacki samochód pancerny w latach 1934-1939. Wyprodukowano 51 sztuk. Brały udział w akcjach przeciwko oddziałom Heinleina i wojskom węgierskim. Po aneksji Czech 18 sztuk zostało przekazanych przez Niemców armii słowackiej, 9 sztuk trafiło do Rumunii, 1 na Węgry. Pozostałe prawdopodobnie używano do zadań policyjnych w Protektoracie Czech i Moraw.

czech3

czech8

czech5

Renault FT-17

Skonstruowany w 1916 roku był jednym z najpopularniejszych wozów bojowych na świecie do pierwszej połowy lat trzydziestych. Armia czechosłowacka posiadała 7 sztuk, z czego we wrześniu 1938 roku w służbie pozostawał 1 egzemplarz.

czech9

czech10

Pancéřová závora IPPEN

W 1936 firma A. Ippen z Hradec Kralove podpisała umowę na produkcję stalowych barier granicznych. Do września 1938 roku udało się zainstalować bariery Ippena na wszystkich czechosłowackich przejściach granicznych, jednak z powodu aneksji Sudetów nie zostały wykorzystane. Bariera mogła wytrzymać uderzenie samochodu ciężarowego, zaś dla czołgów PzKpfw I i PzKpfw II stanowiła przeszkodę wprawdzie do pokonania, ale z dużymi trudnościami. Kilka oryginalnych barier przetrwało wojnę i dziś stanowią eksponaty muzealne. Jedna pozostała do dziś w oryginalnej lokalizacji.

czech32

czech33

Opracowanie mikromodeli:
http://prmodels.webnode.cz/models/minimodels-1-100/
Większość modeli to zestaw Mobilizace 1938/made by Michal Tichý
http://prmodels.webnode.cz/products/mobilizace-1938-made-by-michal-tichy/
Tatra OA vz.30
http://prmodels.webnode.cz/products/oa-vz-30-made-by-rawen/
LT vz.38 z oznaczeniami słowackimi i zapora IPPEN
http://prmodels.webnode.cz/products/light-tank-model-38-pzkpwf-38-t-1-100-made-by-rawen-/